Nói tiếng Việt pha tiếng Anh: Lợi bất cập hại

Có lẽ từ lâu lắm rồi, chúng ta đã quen với việc nói tiếng Việt có xen lẫn một vài từ tiếng Anh, nhất là giới sinh viên và văn phòng. “Hello anh, hôm nay khoẻ không? Dạo này busy chứ?” Ban đầu thì cũng không ai để ý, ừ thì nói sao người ta hiểu là được, cần gì phải câu nệ? Cho đến khi một cô gái trẻ gần đây trong một chương trình truyền hình thốt lên những câu như “Nếu như phải đi đến long distance relationship thì thật sự phải là mối quan hệ rất serious”, thì người ta mới bật ngửa.

Lối nói Anh không ra Anh, Việt không ra Việt của cô gái này đã nhận được khá nhiều ý kiến trái chiều trên mạng, chỉ trích có mà bênh vực cũng có. Trong một cuộc phỏng vấn trên Kênh 14, khi được hỏi liệu có phải vốn từ vựng tiếng Việt của cô “không đủ để diễn tả điều mình muốn nói nên phải nhờ cậy vào tiếng Anh”, cô Giang Coco (20 tuổi) này đã giải thích là vì cô quen sử dụng tiếng Anh với bạn bè là người nước ngoài, và tự hào khoe thêm là cô thi IELTS được 7.0 điểm.

Thế nhưng liệu điều đó có đúng không? Liệu có phải cứ sử dụng hai ngôn ngữ song song, thì sẽ có lúc Tây-Ta lẫn lộn? Vậy với những người sử dụng thành thạo ba, bốn ngôn ngữ thì sao? Chẳng lẽ mỗi lần nói chuyện với họ là phải thủ sẵn ba, bốn cuốn từ điển mới hiểu họ nói gì, với cái kiểu trộn ngôn ngữ như… bánh tráng trộn như thế?

Từ góc nhìn của một người học ngành Ngữ văn Anh, và hiện vẫn sử dụng tiếng Anh trong công việc và giao tiếp hàng ngày, tôi xin khẳng định việc có thể nói trọn vẹn nguyên câu thuần Việt, mà không phải chêm vào bất kỳ từ tiếng Anh nào như cô bạn kia là hoàn toàn khả thi.

Ngoại trừ những khái niệm chỉ mới xuất hiện trong thời gian gần đây, chủ yếu liên quan đến công nghệ, và được du nhập từ các ngôn ngữ khác như internet, Wi-Fi hay laptop, thì trong suốt 4000 năm phát triển, kho tàng ngôn ngữ Việt có đầy đủ từ ngữ để diễn tả các cung bậc cảm xúc, tính cách hay hành động đa dạng của con người, mà không cần phải vay mượn đến những từ như serious, partner hay consider.

Việc chêm tiếng Anh vô tiếng Việt không khiến cho câu nói của bạn ngắn hơn bao nhiêu, mà về lâu về dài, nó sẽ sinh ra một thứ ngôn ngữ “biến tướng”, Anh không ra Anh và Việt không ra Việt. Chúng ta biết rằng mỗi ngôn ngữ đều có những lối tư duy riêng, và chính lối tư duy này phần nào tác động đến cấu trúc câu và lựa chọn từ ngữ. Lỗi giao tiếp mà rất nhiều người mắc phải, đó là bê nguyên xi cấu trúc câu tiếng Việt dịch sang tiếng Anh khi nói hoặc viết. Chẳng hạn, dịch “Cảm ơn Tuấn” là “Thank Tuan” thay vì “Thanks, Tuan!” Mà chính thói quen chêm một hai từ tiếng Anh vô câu nói tiếng Việt lại càng làm cho lỗi này trầm trọng hơn.

Hơn nữa, nếu ông bà ta từ xưa đến nay có thể giao tiếp trọn vẹn với nhau chỉ bằng tiếng Việt, vậy tại sao ta không thể? Phải chăng là ta đang làm thui chột đi chính cái kho tàng ngôn ngữ giàu đẹp trong tiếng Việt, khi chọn sử dụng những từ tiếng Anh hoàn toàn không cần thiết trong giao tiếp hàng ngày?

Những lợi ích của việc sử dụng từ hai ngôn ngữ trở lên là không thể chối cãi, như giúp mở rộng tư duy, nâng cao khả năng cạnh tranh khi tìm việc, hoặc giữ cho não bộ minh mẫn ở tuổi già. Thế nhưng lợi ích của việc “pha” tiếng Việt với tiếng Anh, có lẽ phải chờ một nhà khoa học đại tài nào đó nghiên cứu. Trong khi chờ đợi, nên chăng chúng ta hãy cứ “giữ nguyên quê mùa”, nói tiếng Việt ra tiếng Việt, và tiếng Anh ra tiếng Anh!

Đăng Trình