Hợp tác quốc tế trên biển nói chung, đối với Cảnh sát biển nói riêng là một trong những nội dung công tác quan trọng, được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, góp phần nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trên biển, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Việt Nam có vùng biển rộng hơn 01 triệu ki-lô-mét vuông với hơn 3.000 hòn đảo lớn, nhỏ và 02 quần đảo xa bờ là Hoàng Sa, Trường Sa,... nên có vị trí địa chiến lược quan trọng cả về chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại; là không gian sinh tồn, phát triển lâu dài của dân tộc Việt Nam. Thời gian qua, mặc dù tình hình Biển Đông cơ bản ổn định nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định, khó lường liên quan đến tranh chấp chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên biển. Cùng với đó, tình hình vi phạm pháp luật, an ninh trật tự trên biển, nhất là tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, chất ma túy, vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU),… diễn biến phức tạp. Với mong muốn gửi thông điệp của đất nước, nhân dân Việt Nam nói chung, lực lượng Cảnh sát biển nói riêng đến các nước trong khu vực, cộng đồng quốc tế cùng chung tay xây dựng các vùng biển hòa bình, thịnh vượng, ổn định, hữu nghị, hợp tác, phát triển và môi trường sạch, những năm qua, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam đã triển khai đồng bộ các mặt công tác; trong đó, chú trọng tăng cường hợp tác quốc tế và đạt được những kết quả tích cực.

Lực lượng Cảnh sát biển đã quán triệt, thực hiện nghiêm chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại, hợp tác quốc tế của Đảng, Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong và ngoài Quân đội, triển khai toàn diện công tác hợp tác quốc tế, bảo đảm đúng định hướng, an toàn, hiệu quả. Đã chủ động thúc đẩy, mở rộng quan hệ hợp tác song phương với lực lượng thực thi pháp luật trên biển của 21 quốc gia và nhiều tổ chức quốc tế; trong đó, chú trọng phát triển quan hệ hợp tác với lực lượng thực thi pháp luật trên biển các nước có vùng biển tiếp giáp, trong khu vực và các cường quốc mạnh về biển. Nội dung hợp tác quốc tế, đối ngoại quốc phòng được lực lượng Cảnh sát biển tiến hành toàn diện, nhưng có trọng tâm, trọng điểm, với nhiều bước đột phá quan trọng, nhất là hợp tác, phối hợp trong phòng, chống cướp biển, cướp có vũ trang; tội phạm ma túy, buôn bán, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới; khai thác IUU; ô nhiễm môi trường biển; hỗ trợ nhân đạo, ứng phó thảm họa và tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển, v.v. Để tạo cơ sở, hành lang pháp lý thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả, Cảnh sát biển Việt Nam đã ký kết 09 văn bản hợp tác gồm các bản ghi nhớ, quy chế đường dây nóng, nghị định thư, ý định thư,… với lực lượng thực thi pháp luật trên biển của Hàn Quốc, Philippines, Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản, Trung Quốc, Campuchia, Malaysia, Indonesia. Đặc biệt, năm 2022, Cảnh sát biển Việt Nam đã có sáng kiến và tổ chức thành công Chương trình giao lưu “Cảnh sát biển Việt Nam và những người bạn” lần thứ nhất, với sự tham gia của lãnh đạo lực lượng thực thi pháp luật trên biển các nước: Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Trung Quốc, Philippines và Malaysia, thiết thực tăng cường hiểu biết, tin cậy lẫn nhau, tạo đồng thuận trong phối hợp, hợp tác thực hiện nhiệm vụ trên biển. Cùng với đó, Cảnh sát biển Việt Nam tham gia tích cực, có trách nhiệm trong 05 cơ chế, diễn đàn đa phương1, mở ra cơ hội tham gia đào tạo, tập huấn, hội nghị, hội thảo trao đổi kinh nghiệm, huấn luyện bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, góp phần nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển.

Thông qua triển khai những sáng kiến mang tính định hướng, dẫn dắt và tham gia tích cực, có trách nhiệm trong hợp tác song phương, đa phương đã góp phần quan trọng nâng cao uy tín, vị thế và năng lực thực thi pháp luật trên biển của Cảnh sát biển Việt Nam; tăng cường hiểu biết, tin cậy lẫn nhau, củng cố lòng tin chiến lược, tạo sự đồng thuận trong phối hợp, hợp tác giữa Cảnh sát biển Việt Nam với lực lượng thực thi pháp luật trên biển các nước, xây dựng các vùng biển hoà bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Hiện nay, các mối đe dọa an ninh truyền thống, phi truyền thống, vấn đề chủ quyền, môi trường biển, đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm an ninh an toàn các tuyến hàng hải trên biển đang đặt ra thách thức mà không một quốc gia, một lực lượng nào có thể giải quyết được. Trước tình hình đó, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam xác định tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hơn nữa hiệu quả hợp tác quốc tế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; trong đó, tập trung triển khai thực hiện tốt một số nội dung, giải pháp chủ yếu sau.

Một là, tiếp tục quán triệt, triển khai toàn diện nhiệm vụ hợp tác quốc tế trong thực thi pháp luật trên biển theo đúng chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Đây là nội dung quan trọng hàng đầu, nhằm đảm bảo cho hoạt động hợp tác quốc tế của lực lượng Cảnh sát biển được triển khai thống nhất, đúng định hướng, đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Theo đó, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng, đặc biệt là Kết luận số 53-KL/TW, ngày 28/4/2023 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, Nghị quyết số 2662-NQ/QUTW, ngày 26/2/2024 của Quân ủy Trung ương về hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Từ đó, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong hợp tác quốc tế; đẩy mạnh giáo dục, quán triệt, phổ biến cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ sự cần thiết, vị trí, vai trò của hợp tác quốc tế; nắm chắc quan điểm, đường lối, mục tiêu, yêu cầu, nguyên tắc trong hợp tác quốc tế của Cảnh sát biển, cùng những thuận lợi, khó khăn, âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch,… nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức, xây dựng động cơ, quyết tâm thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ quan trọng này. Mặt khác, chỉ đạo cơ quan chức năng tích cực nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định, hướng dẫn về hội nhập quốc tế của Cảnh sát biển bảo đảm đúng chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, pháp luật của Nhà nước, luật pháp, thông lệ quốc tế và đặc thù của Cảnh sát biển Việt Nam, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để triển khai hoạt động hợp tác đạt hiệu quả cao.

Hai là, chú trọng làm tốt công tác tham mưu với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác hợp tác quốc tế. Phát huy kinh nghiệm, kết quả đạt được trong thời gian qua, lực lượng Cảnh sát biển tiếp tục nghiên cứu, nắm chắc tình hình, dự báo chính xác những vấn đề, tình huống có thể xảy ra trên biển; tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chủ trương, đối sách xử lý trên thực địa và hoạt động ngoại giao, hợp tác quốc tế để giải quyết kịp thời, linh hoạt các tranh chấp, bất đồng trên cơ sở luật pháp quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Đồng thời, tăng cường đổi mới, đa dạng nội dung, hình thức, phương pháp hợp tác quốc tế; mở rộng nội dung, phạm vi, nâng cấp mức độ quan hệ hợp tác cả ở cấp Bộ Tư lệnh và các đơn vị Cảnh sát biển với lực lượng thực thi pháp luật trên biển các nước. Kịp thời phát hiện, kiên quyết đấu tranh không để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng xuyên tạc, chống phá, chia rẽ mối quan hệ giữa Cảnh sát biển Việt Nam với lực lượng thực thi pháp luật trên biển các nước.

Ba là, thực hiện hiệu quả các văn bản hợp tác đã ký kết và thúc đẩy ký kết các bản ghi nhớ mới với lực lượng thực thi pháp luật trên biển các nước. Theo đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển tiếp tục nghiên cứu, xây dựng chiến lược, chương trình, kế hoạch công tác hợp tác quốc tế phù hợp, ưu tiên triển khai các sáng kiến mang tính định hướng, đi vào thực chất, mang lại hiệu quả cao; tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế song phương và đa phương bảo đảm có chiều sâu. Tiếp tục trao đổi, thúc đẩy sớm ký kết Bản ghi nhớ giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Malaysia về hợp tác thực thi pháp luật và tìm kiếm cứu nạn trên biển được đại diện bởi Cảnh sát biển Việt Nam và Cơ quan thực thi pháp luật trên biển Malaysia; ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Trung tâm chỉ huy hàng hải Thái Lan; tăng cường hoạt động đường dây liên lạc nóng với lực lượng Bảo vệ bờ biển Philippines, Ủy ban Quốc gia An ninh hàng hải Campuchia, Cảnh sát biển Indonesia và tổ chức tốt các hội nghị song phương với Cảnh sát biển Trung Quốc, lực lượng Bảo vệ bờ biển Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, v.v. Đồng thời, chú trọng tổ chức các hoạt động giao lưu, luyện tập phi tác chiến, hợp tác trong phòng, chống IUU và triển khai các dự án hợp tác khác nhằm nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển cho lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam.

Bốn là, tăng cường đầu tư nguồn lực và đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác hợp tác quốc tế. Cùng với tiếp tục khai thác, phát huy hiệu quả của các phương tiện, trang bị hiện có, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển tiếp tục tham mưu, đề xuất với trên quan tâm đầu tư trang bị máy móc, phương tiện hiện đại theo Đề án “Xây dựng lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam đến năm 2025 và những năm tiếp theo”. Trong đó, ưu tiên trang bị, phương tiện thông tin liên lạc, nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm nhiệm vụ hợp tác quốc tế để nhanh chóng trao đổi, chia sẻ thông tin và tổ chức các buổi làm việc trực tuyến với đồng nghiệp nước ngoài. Đồng thời, thường xuyên quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác quan trọng này theo hướng chuyên sâu, giỏi ngoại ngữ, nắm chắc nguyên tắc, quy trình công tác đối ngoại, có năng lực làm việc tốt trong môi trường quốc tế. Trước mắt, tập trung thực hiện tốt Đề án đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ cho lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2022 - 2030; kết hợp thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao từ bên ngoài và tuyển dụng những sinh viên tốt nghiệp loại giỏi vào làm việc để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị về đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam tiếp tục cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch hành động hợp tác quốc tế, đối ngoại Cảnh sát biển, góp phần giữ vững ổn định an ninh trật tự trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc, phục vụ hiệu quả hội nhập quốc tế, phát triển bền vững kinh tế biển, gắn với củng cố thế trận quốc phòng, an ninh trên biển ngày càng vững chắc.

Thiếu tướng VŨ TRUNG KIÊN, Phó Tư lệnh Pháp luật Cảnh sát biển Việt Nam ______________________

1 - Hiệp định khu vực về chống cướp biển và cướp có vũ trang chống lại tàu thuyền tại châu Á; Hội nghị những người đứng đầu Cảnh sát biển các nước châu Á; Hội nghị thượng đỉnh Cảnh sát biển toàn cầu; Diễn đàn thực thi pháp luật trên biển các quốc gia Vịnh Thái Lan; Đối thoại thực thi pháp luật trên biển.