Viêm bao gân cổ tay: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, phòng ngừa

Viêm bao gân cổ tay là hệ lụy của những vết rách nhỏ, sự sưng viêm do chấn thương hoặc sự thoái hóa cơ xương khớp ở người lớn tuổi. Tình trạng này sẽ làm suy giảm chức năng gân và hạn chế hoạt động tay ở người bệnh.

Viêm gân cổ tay là nguyên nhân lớn dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm về cơ xương khớp khác như xơ cứng bì, nhiễm trùng lan rộng… Vì thế, bệnh cần được điều trị ngay lập tức khi bệnh xuất hiện triệu chứng để hạn chế những biến chứng nghiêm trọng.

Viêm bao gân cổ tay là gì?

Viêm bao gân vùng cổ tay là tình trạng viêm các mô mềm quanh cổ tay, gây kích ứng và cơn đau nỗi khi người bệnh hoạt động cổ tay. Khi cổ tay tiếp nhận một chấn thương đột ngột hoặc bị thoái hóa theo thời gian, bao gân ở cổ tay có thể bị viêm. Một trong những loại viêm gân cổ tay phổ biến nhất là viêm bao gân dạng duỗi ngón tay cái (Hội chứng De quervain).

Cổ tay được cấu tạo thành gồm xương quay, xương trụ và các xương cổ tay. Dây chằng và các dải mô liên kết đóng vai trò nâng đỡ và giữ các gân đi theo hướng nhất định và giữ các xương gắn kết với nhau và giữ chúng ổn định ở đúng vị trí. Gân là những dải mô liên kết gắn các cơ vào xương để giúp các cơ thực hiện chức năng của chúng.

Gân có thành phần chủ yếu là collagen, được sắp xếp theo thứ bậc song song với trục dài của gân nên độ bền cao. Bên trong gân có lượng thấp chất protein không tạo keo.

Vì thế, khi một người xuất hiện trình trạng viêm gân hoặc viêm lớp thanh mạc bao ngoài gân sẽ gặp những bất tiện nhất định về hoạt động cổ tay, bàn tay và ngón tay. Những triệu chứng lâm sàng phổ biến nhất là đau khi vận động hoặc khi ấn tại gân.

Đây là một trong những trường hợp thường thấy ở các ca viêm bao gân hoặc viêm gân. Bệnh xảy ra ở những người lớn tuổi là đa số vì cơ chế thoái hóa tự nhiên của xương khớp. Tuy nhiên, bệnh cũng xuất hiện ở những người gặp chấn thương đột ngột, đặc biệt là các vận động viên có cường độ hoạt động và nguy cơ chấn thương cổ tay cao. (1)

Viêm bao gân cổ tay không phải là một bệnh lý quá nguy hiểm và hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, người bệnh cần phải lưu ý thực hiện điều trị bệnh ngay khi phát hiện những triệu chứng của bệnh. Việc này giúp giảm thiểu tình trạng bệnh tiến triển nặng, ảnh hưởng đến gân cổ tay, gây khó khăn cho người bệnh trong các hoạt động thường ngày.

Hơn nữa, điều trị viêm bao gân cổ tay sớm cũng là một phương pháp phòng ngừa các bệnh lý nghiêm trọng hơn ở cơ xương khớp như xơ cứng bì hay nhiễm trùng lan rộng.

Phân loại

Những dạng viêm gân ở cổ tay thường gặp là: (2)

1. Viêm bao gân duỗi cổ tay

Viêm bao gân duỗi cổ tay là một tình trạng viêm gân xảy ra khi cổ tay liên tục bị bẻ cong về phía sau, gây ảnh hưởng đến các gân tại vị trí này. Các vận động viên thể thao hoặc những người lao động chân tay là những đối tượng có nguy cơ cao gặp viêm bao gân duỗi cổ tay do tính chất công việc yêu cầu sự hoạt động cổ tay nhiều và nặng.

Viêm cơ duỗi cổ tay trụ và hội chứng giao nhau - viêm nhóm bốn gân duỗi ở cổ tay được biết là những trường hợp điển hình của viêm bao gân duỗi cổ tay.

2. Viêm bao gân gấp cổ tay

Viêm bao gân gấp cổ tay là tình trạng bao gân tổn thương do liên tục bị bẻ cong về phía trước. Một dạng của viêm bao gân gấp cổ tay là viêm gân cơ gấp cổ tay quay.

Bệnh sẽ có nguy cơ xuất hiện ở những người chơi các môn thể thao sử dụng lực tay nhiều như quần vợt, golf, leo núi hay chèo thuyền.

Triệu chứng viêm bao gân cổ tay thường gặp

Viêm bao gân cổ tay gồm những triệu chứng khá rõ ràng để nhận biết, tuy nhiên cũng dễ bị bỏ qua trong thời gian đầu phát bệnh. Người bệnh được khuyến cáo lưu tâm đến những thay đổi bất thường ở sự hoạt động ở cơ xương khớp, đặc biệt là những cơn đau không rõ nguyên nhân. (3)

Những triệu chứng của bệnh thường gặp gồm:

• Khó cử động bàn tay và cổ tay, đặc biệt là những động tác xoay cổ tay như mở bình nước, xoay nắm cửa hoặc nâng vác
• Cảm giác căng cơ, cứng khớp khi hoạt động tay
• Sưng gân cổ tay
• Đau cổ tay, cơn đau dọc từ cổ tay đến ngón cái hoặc ngón út
• Ở một số trường hợp, người bệnh cũng có thể bị sốt

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bệnh nhân được khuyến cáo đến thăm khám với bác sĩ cơ xương khớp ngay khi xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ bệnh.

Viêm bao gân cổ tay sẽ tiến triển nhanh, làm tình trạng tổn thương ở các gân cổ tay nghiêm trọng hơn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động thường ngày của người bệnh.

Hơn nữa, tình trạng này có thể là tiền đề dẫn đến những bệnh lý nguy hiểm khác ở cơ xương khớp như đứt, rách gân hoặc cứng khớp, nhiễm trùng lan rộng. Đây là những biến chứng người bệnh có khả năng cao mắc phải nếu không điều trị viêm bao cổ tay ngay khi phát hiện bệnh.

Nguyên nhân bị viêm bao gân cổ tay

Nguyên nhân trực tiếp

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến viêm bao gân cổ tay ở người trẻ đều là những chấn thương hoặc sự tác động đột ngột vào vị trí cổ tay khiến các gân suy giảm chức năng vốn có. Bệnh cũng có thể là hậu quả của tình trạng căng cơ, cứng khớp kéo dài không điều trị hoặc tái phát nhiều lần. Tình trạng này sẽ làm gân cổ tay dần dần mất đi khả năng hoạt động và gây viêm sưng cho gân hoặc bao gân.

Bên cạnh đó, sử dụng lực tay quá mức cũng được xem là nguyên nhân hàng đầu gây viêm gân cổ tay. Điều này thường xảy ra ở các vận động viên thể thao các bộ môn yêu cầu lực tay nhiều và người lao động nặng như khuân vác. Bao gân là một lớp mô có chất nhầy giúp các hoạt động của cổ và bàn tay trở nên dễ dàng. Việc sử dụng lực cổ tay quá mức sẽ làm kích thích bao gân, gây viêm sưng ở bao gân và gân.

Những nguyên nhân trực tiếp của viêm bao gân cổ tay gồm:

• Sử dụng cổ tay quá mức trong thời gian dài. Thông thường điều này liên quan đến tính chất công việc của người bệnh
• Tình trạng căng cơ hoặc cứng khớp kéo dài hoặc tái phát nhiều lần
• Sự thoái hóa khớp tự nhiên ở người lớn tuổi
• Chấn thương đột ngột tại vị trí cổ tay
• Thực hiện các hoạt động thể chất kéo dài

Yếu tố nguy cơ bị viêm bao gân cổ tay

Tình trạng này có thể là bệnh tiềm ẩn của những bệnh nền khác. Đa số những bệnh có thể dẫn đến viêm bao gân cổ tay đều là những bệnh liên quan đến xương khớp. (4)

Tuy vậy, những người có các bệnh này vẫn có thể phòng tránh bằng những phương pháp thuộc về thói quen sống.

Các bệnh có thể làm tăng yếu tố nguy cơ bị viêm gân cơ cổ tay gồm:

• Viêm khớp dạng thấp
• Xơ cứng bì
• Gout
• Đái tháo đường hoặc các bệnh lý gây rối loạn chuyển hóa khác
• Các bệnh lý viêm khớp phản ứng như hội chứng Reiter
• Lạm dụng các thuốc kháng sinh hoặc chống viêm NSAID
• Rối loạn di truyền

Ngoài ra, vẫn có những ca viêm bao gân không rõ nguyên nhân hoặc là do nhiễm trùng từ vết cắt, vết đâm vào vị trí gân cổ tay.

Vì sao cổ tay thường gặp các vấn đề về gân?

Cổ tay là một trong những bộ phận thực hiện những hoạt động chính trong cả đời sống thường ngày lẫn các hoạt động thể chất. Vì thế cổ tay là có nguy cơ cao gặp những tổn thương hoặc chịu những áp lực là tiền đề của tổn thương bao gân và gân.

Ngoài ra, cấu trúc của cổ tay cũng là một yếu tố để cổ tay và gân cổ tay ảnh hưởng nhiều đến việc tăng nguy bị viêm bao gân và những vấn đề về gân khác.

Những cấu trúc khác có thể tham gia vào cơ chế hình thành viêm gân vùng cổ tay bao gồm:

• Đầu mút thần kinh: Những gân nhỏ ở cổ tay tham gia vào các động tác cử động có thể có nhiều đầu mút thần kinh hơn so với các gân lớn. Khi cổ tay chịu tổn thương thì tín hiệu đau sẽ được truyền đến não bộ nghiêm trọng hơn những vị trí khác.
• Tình trạng cấp máu: Gân có ít máu cung cấp hơn cơ và các gân cũng có thể bị gián đoạn nguồn cung cấp máu khi gân co kéo dài (hoạt động nhiều). Tình trạng hạn chế lượng máu cung cấp cho gân ở cổ tay thường xuyên có thể gây ra đau cổ tay kéo dài.
• Nhiệt độ: Khi bao gân và gân cổ tay ở tình trạng hoạt động với cường độ mạnh trong thời gian dài có thể bị tăng nhiệt độ trong gân lên đến 10%. Đây là nguy cơ làm tăng khả năng các gân cổ tay bị tổn thương.

Phương pháp chẩn đoán

Viêm bao gân cổ tay được chẩn đoán ở bước đầu tiên là dựa vào triệu chứng lâm sàng mà người bệnh gặp phải. Bác sĩ sẽ xem xét tình trạng cổ tay xem có những vết đỏ hay sưng không. Từ đó, chỉ định những phương pháp cận lâm sàng khác để có kết quả rõ ràng hơn, từ đó chẩn đoán bệnh lý mà cổ tay người bệnh mắc phải.

Nếu người bệnh có cơn đau nhói khi di chuyển hoặc xoay cổ tay có hoặc không kèm sưng đỏ kèm những triệu chứng khác, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện siêu âm hoặc chụp MRI để hình thấy rõ tình trạng, hình dạng và cấu trúc của các gân cổ tay. Tuy nhiên, đây lại không phải là xương pháp ưu tiên để chẩn đoán viêm bao gân cổ tay. Bác sĩ thường chỉ chẩn đoán bệnh lý viêm gân bằng hình ảnh khi nghi ngờ người bệnh có những bệnh lý khác đi kèm, hoặc người bệnh có triệu chứng viêm bao gân cổ tay do chấn thương đột ngột.

Những động tác mà người bệnh thường được yêu cầu thực hiện khi đến thăm khám và chẩn đoán viêm bao cổ tay với bác sĩ thông thường gồm 3 bước là:

• Bước 1: Gấp ngón cái vào lòng bàn tay
• Bước 2: Nắm tay lại thành nắm đấm
• Bước 3: Gập cổ tay về phía ngón út

Dựa trên những triệu chứng hoặc cơn đau khi người bệnh thực hiện những động tác nêu trên, bác sĩ sẽ có thể chẩn đoán và phân biệt được loại viêm bao gân cổ tay ở người bệnh.

Biến chứng

Biến chứng của viêm bao gân cổ tay sẽ xảy ra nếu người bệnh không thực hiện điều trị bệnh kịp thời.

Những biến chứng này có thể gây ra sự hạn chế những hoạt động ở cổ tay như đứt gân hoặc rách gân. Ngoài ra, những biến chứng nguy hiểm hơn của bệnh cũng bao gồm tình trạng viêm lan sang các khớp xung quanh làm cứng khớp hoặc nhiễm trùng lan rộng, ảnh hưởng lớn đến tính mạng người bệnh.

Điều trị viêm bao gân cổ tay

Hầu hết những phương pháp điều trị viêm bao gân cổ tay tương đối đơn giản, tập trung vào việc làm thuyên giảm các triệu chứng lâm sàng của người bệnh. Và dù người bệnh bị viêm cơ cổ tay với lý do gì, thì nghỉ ngơi vẫn là phương pháp hàng đầu ở mọi phác đồ điều trị.

Những phương pháp điều trị viêm bao gân cổ tay gồm:

• Chườm nóng để giảm sưng và đau
• Thực hiện luyện tập co duỗi theo hướng dẫn của bác sĩ
• Kích thích thần kinh điện qua da
• Sử dụng thuốc chống viêm NSAID

Ngoài ra, đối với những trường hợp gân cổ tay bị sưng tấy nặng, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh, bác sĩ sẽ thực hiện những phương pháp để điều trị khác như sử dụng nẹp hoặc nẹp cố định lại vùng cổ tay bị viêm bao gân.

Một phương pháp khác cũng được áp dụng để điều trị viêm bao gân cổ tay không nhiễm trùng được sử dụng nhiều trong y học hiện nay là tiêm steroid vào bao gân người bệnh.

Khi các phương pháp nội khoa không đáp ứng hoặc đáp ứng kém thì điều trị tiếp theo là tiểu phẫu thuật cắt mạc giữ gân duỗi ở mỏm trâm quay để giải phóng gân cơ duỗi và giạng ngón cái.

Người bị viêm bao gân cổ tay cũng sẽ được yêu cầu thực hiện những bài tập vật lý trị liệu phù hợp để làm tăng cường cơ cổ tay, hạn chế tình trạng tái viêm bao gân.

Phương pháp điều trị thường đơn giản, chủ yếu là nghỉ ngơi và dùng thuốc giảm đau kết hợp với vật lý trị liệu. Tiểu phẫu thuật chỉ đặt ra khi các biện pháp điều trị nội khoa không đạt hiệu quả mong muốn.

Cách phòng ngừa viêm bao gân cổ tay

Viêm bao gân cổ tay có thể dễ dàng phòng ngừa bằng những hoạt động rất nhỏ, thuộc về thói quen sống. Những hoạt động đó bao gồm:

• Hạn chế tạo áp lực lớn lên cổ tay nhiều
• Thực hiện những bài tập khởi động trước khi hoạt động thể chất. Đặc biệt là các hoạt động cần sử dụng lực tay nhiều
• Đi đến gặp bác sĩ ngay khi cổ tay gặp chấn thương để được nhận điều trị cổ tay kịp thời
• Thường xuyên tập những bài tập tăng cường cơ có cổ tay để các gân được bảo vệ chắc chắn hơn
• Hạn chế hoặc ngừng hút thuốc
• Đeo nẹp cố định và hạn chế hoạt động khi cổ tay đang bị sưng hoặc đau

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng, ThS.BSNT Nguyễn Ngọc Tiệp… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Viêm bao gân cổ tay là tình trạng hoạt động cổ tay và các ngón tay bị hạn chế rõ rệt do sự viêm sưng ở bao gân và gân. Bệnh thường xuất hiện với các triệu chứng đau cổ tay khi di chuyển và sưng đỏ ở vùng có gân bị viêm. Đây không phải là một bệnh lý nguy hiểm nhưng người bệnh cần đến khám và điều trị nhanh chóng sau khi phát triệu chứng. Điều này sẽ làm giảm thiểu tối đa nguy cơ bị biến chứng khác ảnh hưởng đến chức năng của cổ tay về sau.