Khả năng tự học hỏi và tư duy của các loài động vật luôn khiến chúng ta bất ngờ. Ắt hẳn, bạn chưa quên được hình ảnh những chú vẹt biết cạy thùng rác để kiếm ăn, hay những con ong mở nắp chai nhựa một cách không mấy khó khăn.
Tuy nhiên, việc tư duy để hành động theo lý trí lại được xem là một bài toán khó, mà ít loài động vật có thể vượt qua. Song, điều này không khiến các nhà khoa học nản lòng trong nỗ lực đi tìm câu trả lời.
Mới đây, một nhóm các nhà khoa học đến từ đa quốc gia, đã công bố kết quả bất ngờ sau khi tiến hành thử nghiệm trên đười ươi và khỉ đột bị nhốt tại vườn thú Basel, Thụy Sĩ.
Thí nghiệm bao gồm việc lựa chọn 2 chiếc cốc úp ngược, với bên trong hoặc là phần thưởng, hoặc là không có gì cả.
Để làm quen với bài tập này, con vật phải hiểu được rằng phần thưởng an toàn luôn được đặt trong chiếc cốc an toàn, trong khi phần thưởng rủi ro có thể được đưa ra trong chiếc cốc rủi ro. Nói cách khác, chúng phải làm quen với các phép tính dựa trên phản hồi, xác suất và chọn lọc.
Sau khi tiến hành thử nghiệm, nhóm phát hiện ra rằng đười ươi và khỉ đột hoàn toàn có thể hành động theo lý trí thông qua việc đưa ra quyết định dựa trên những gì chúng có thể đạt được và khả năng chúng có phần thưởng cao như thế nào.
Các con vật thậm chí dám liều lĩnh để lựa chọn những phương án rủi ro hơn khi phần thưởng tiềm năng tăng lên.
Kết quả từ nghiên cứu đã khiến các nhà khoa học thích thú. Họ cho rằng những nghiên cứu như vậy cần được tiếp tục để giải thích về những ẩn số trong nhận thức của các loài động vật khi chúng ta dạy chúng tư duy.
Con người không phải loài động vật duy nhất có thể đưa ra những quyết định an toàn dựa trên lý trí (Ảnh: Getty).
Trên thực tế, các nhà khoa học cho rằng nhiều khảo sát dựa trên hành vi của con người cho thấy những quyết định mà chúng ta đưa ra thường tỏ ra phi lý, hay nói cách khác là không nhằm mục đích tối đa hóa tiện ích.
Thí dụ, con người có thể sẵn sàng từ bỏ các lựa chọn mà đáng lẽ sẽ có lợi để khám phá các lựa chọn thay thế - dù không chắc chắn, hay thậm chí có nguy cơ nhận được ít lợi thế hơn.
Hành vi mang tính "khám phá" này được lý giải là nhằm mục đích đánh giá các tiện ích của tất cả các tùy chọn, để từ đó đưa ra những quyết định có chiều sâu hơn.
Đối với những loài động vật như đười ươi hay khỉ đột, chúng sẽ tư duy hoàn toàn ngược lại, theo cách làm sao để nhận được phần thưởng cao nhất. Nói cách khác, chúng thậm chí có thể tư duy và hành động theo lý trí tốt hơn cả con người.
