Cách sang số truyền thống là bóp côn, nhả ga, sang số, nhả côn và lên ga. Từ thao tác bóp côn đến khi nhả côn lại, bánh sau hoàn toàn không có lực truyền động, xe mất hẳn gia tốc. Trên đường đua, thao tác sang số làm giảm tốc độ đáng kể và ảnh hưởng đến kết quả thi đấu.
Quick Shift - Quick Shifter là gì?
Trước khi sang số, lực truyền động đến bánh sau cần phải được ngắt đi bằng cách bóp côn, lúc này xe sẽ chạy chậm hơn do có một khoảng thời gian xe không giữ ga nữa. Trên đường đua, nơi mà một phần mười giây có thể quyết định thắng bại, thì một khoảng thời gian rất ngắn đó cũng rất quan trọng đến kết quả chung cuộc. Đó là lý do tại sao các mẫu xe đua từ lâu đã có hệ thống hỗ trợ sang số nhanh - như tên gọi của nó, giúp việc chuyển số diễn ra nhanh chóng, không cần dùng tay côn, giảm thời gian xe bị mất gia tốc.
Hiện nay, công nghệ của xe đua len lỏi đến những chiếc xe phổ thông dùng hàng ngày, chỉ đơn giản vì một số người thích hạn chế sử dụng côn để đỡ mỏi tay, một số khác thích cảm giác trải nghiệm công nghệ cao của một chiếc siêu xe, hoặc có lẽ vì thích trải nghiệm cảm giác của một tay đua GP trên đường đua. Dù vì lý do gì, hệ thống hỗ trợ sang số nhanh đang được áp dụng ngày càng nhiều trên các mẫu xe phổ thông. Vì vậy, hãy cùng nghiên cứu cách hoạt động của quickshifter nhé!
Quickshifter có hai loại. Một loại hỗ trợ khi lên số và loại còn lại hỗ trợ cả lên và về số. Trước tiên, chúng ta sẽ thảo luận về loại hỗ trợ lên số. Tuy nhiên, đầu tiên chúng ta cần hiểu được cơ chế hoạt động cơ học của một hệ thống quickshift là như thế nào.
Nguyên lí hoạt động của Quick Shifter
Thông thường, khi bạn lên hoặc xuống số trên một mẫu xe côn tay bất kỳ, bạn sẽ thực hiện các bước cơ bản gồm: bóp côn, giảm ga, sang số, sau đó nhả côn và tiếp tục hành trình. Khi xe của bạn được trang bị hệ thống Quick Shifter, thì các thao tác sang số được lược bỏ khá nhiều: bạn chỉ cần tăng ga, sang số mà không quan tâm tới côn, dù xe bạn là xe côn tay. Quickshift giảm độ trễ của các thao tác, rút ngắn thời gian việc sang số. Giải thích nguyên lý sang số của xe côn tay thì dài dòng, nhưng thao tác sang số trên thực tế rất lẹ, lẹ hơn khi bạn nói “bóp côn, giảm ga, sang số, nhả côn” nhiều. Tuy nhiên, để cạnh tranh trên đường đua, thì nhanh như vậy vẫn chưa đủ. Quick Shifter ra đời vì đường đua là chính.
Nguyên lý hoạt động của Quick Shifter khi lên số
Hệ thống hộ trợ lên số nhanh được áp dụng nhằm loại bỏ thao tác giảm ga khi sang số. Thay vì giảm ga, các kỹ sư có thể thiết kế để xe tự động ngắt việc cấp xăng, hoặc ngắt việc đánh lửa để tạo một khoảng giảm tải cực ngắn cho việc sang số. Với những xe sử dụng bình xăng con thì việc tạm ngưng hoạt động phun nhiên liệu tạm thời gần như là bất khả thi, vì vậy họ sử dụng phương pháp tạm ngắt đánh lửa để ngắt động cơ. Mặc dù đánh lửa tạm ngắt nhưng nhiên liệu vẫn được phun vào, do đó phương pháp này không hề hoàn hảo và an toàn. Trên những xe sử dụng hệ thống phun xăng điện tử, thì dùng ECU để tạm ngắt luồng phun nhiên liệu là phương pháp gần như hoàn hảo cho hệ thống Quick Shift.
Toàn bộ những thao tác trên được kích hoạt bởi một công tắc và cảm biến được gắn ở đâu đó trên cần số. Khi bạn thực hiện thao tác gảy số, cảm biến cảm nhận được và gửi tín hiệu đến hệ thống sang số nhanh, bắt đầu thực hiện ngắt tạm thời động cơ để hỗ trợ việc sang số. Một số nhà sản xuất sử dụng một lò xơ và cơ chế cơ học thay vì cảm biến điện, để nhận biết và thực hiện thao tác ngắt động cơ.
Nguyên lý hoạt động của Quick Shifter khi về số
Đã sang số thì phải có lúc về số! Tuy nhiên không phải bộ Quick Shifter nào cũng hỗ trợ được phần về số này, vì quy trình và thao tác về số khác với khi lên số ở một vài điểm. Bạn có thể đã nghe qua một số hệ thống hỗ trợ về số nhanh gọi là “autoblippers”. “Blip” chỉ thao tác “nẹt ga” trong tích tắc mà các biker hay làm khi về số, để giảm tải cho hộp số trong một phần nghìn giây và đạp cần số để về số sống. “Autoblippers” cũng sử dụng một cảm biến để biết khi nào bạn đang đè lên cần số chuẩn bị đạp để về số sống, và căn bản là xe nó tự “nẹt”, bạn chỉ cần đạp số thôi.
Những điều bạn cần biết về hệ thống Quick Shifter
Nếu bạn chưa sử dụng xe có Quick Shifter bao giờ, bạn sẽ cần biết một vài thứ về nó:
Đầu tiên, Quick Shift không có nghĩa như “xe tay ga” tự sang số khi nó cần, bạn vẫn phải biết khi nào cần lên số hoặc trả số, và bạn vẫn phải thực hiện thao tác sang số như xe tay côn bình thường. Khi ngừng xe, khi khởi động xe bạn vẫn phải bóp côn.
Cái thứ hai, là hệ thống hoạt động tốt nhất khi không có sự “can thiệp” từ phía người lái bằng những thói quen bạn hay có như “nẹt ga mỗi khi về số” hoặc thòng ga mỗi khi xuống số. Khi lên số bạn vẫn giữ ga lên, vặn ga như đang tăng tốc không cần giảm. Khi về số, bạn thòng ga và đạp cần số, không cần bóp côn, không cần nẹt.
Cái nữa là hệ thống sang số nhanh hoạt động mượt mà hơn ở các số cao hơn, và ở dải tua máy cao hơn. Số 1 lên số 2 chắc chắn vẫn sẽ hơi giật và chồm một tí, cũng giống như khi bạn áp dụng cách “đá số sống” với xe không có Quick Shifter thôi. Hệ thống Quick Shifter cũng có nhược điểm, là có thể chỉ hoạt động mượt mà ở một dải tua máy (RPM) nhất định, không thể mượt mà ở mọi dải tua được.
Những xe nào được trang bị sẵn Quick Shifter?
Mặc dù công nghệ Quick Shift đang được áp dụng dần cho các mẫu xe dân dụng, tuy nhiên không có nghĩa là bạn sẽ thấy những con Honda Wave hoặc Winner, Exciter gắn sẵn Quick Shifter đâu nhé! Công nghệ này có lẽ chỉ được ưu tiên áp dụng trên những mẫu xe từ 600 phân khối trở lên, và cũng sẽ ưu tiên các mẫu sport bike, street bike và touring. Mẫu KTM 790 Adventure đã được trang bị Quick Shift+ với phiên bản S và R.
Bạn có thực sự cần Quick Shifter?
Như đã giải thích ở phía trên, công nghệ Quick Shift được sinh ra từ trường đua, với mục đích phục vụ cho trường đua! Với Quick Shifter, có thể bạn sẽ giảm thời gian hoàn thành lap đua nửa giây, đạt thành tích cao hơn, nâng thứ hạng của bạn trong bảng đua.. Có thể thôi.
Ngoài môi trường thi đấu thì, công nghệ Quick Shift thực ra khá... "vô dụng", nhất là ở Việt Nam. Với điều kiện giao thông, nhiều chướng ngại vật trên đường, khả năng bạn ra khỏi số 3 khá... hiếm, vít ga hết cỡ cũng chỉ tính được vài giây, vậy thì sang số nhanh để làm gì! Khả năng sang số không cần sử dụng tay côn vẫn đặc biệt hiệu quả khi đi đường đèo, nhưng bạn hoàn toàn không cần đầu tư hệ thống Quick Shift chỉ để cho việc đó. Bạn vẫn có thể sang số mà không cần dùng côn với những xe bình thường như Exciter hoặc Winner nếu thao tác đúng cách, và nó cũng tương tự như Quick Shift thôi, chỉ có điều mọi thứ bạn phải tự làm thay vì có máy làm cho mình!
Dù vậy, nếu bạn vẫn muốn trải nghiệm công nghệ cao, trải nghiệm cảm giác sang số "sống" như một tay đua MotoGP, thì Quick Shifter vẫn có thể "độ" lên nhiều mẫu xe nhé.
Một số hệ thống Quick Shifter phổ biến
Quick Shifter, không hẳn là chỉ có hãng mới trang bị được cho xe. Bạn cũng có thể "độ" và gắn hệ thống Quick Shift vào xe của mình. Một số hệ thống Quick Shifter phổ biến gồm có:
Dynojet Quickshifter - Hỗ trợ sang số nhanh Quickshift của hãng Dynojet là hệ thống cần phải tinh chỉnh nhiều thông qua phần mềm trên máy vi tính. Dynojet Quickshifter không hoạt động độc lập, nó hoạt động thông qua ECU của Power Conmander 3 USB hay Power Conmander 5.Để tinh chỉnh khi gắn vào xe, hãng sử dụng phần mềm của Dynojet để thiết lập thông số cho xe, thông số này có thể tùy chỉnh theo cách chạy xe phù hợp với bạn nhất. Có thể tuỳ chỉnh theo: Độ nhạy của cần số, địa hình bạn hay di chuyển…
HM Quickshifter - Hỗ trợ sang số nhanh Quickshift của hãng HM là hệ thống hoạt động hoàn toàn tự động, nhưng vẫn có thể tùy chỉnh trên phần mềm nếu bạn cần hệ thống hoạt động theo ý bạn nhất có thể.HM Quickshifter khá thông minh, hệ thống này được tích hợp nhiều công nghệ khác nhau để phân tích và phát hiện khi nào bạn cần sang số nhanh, HM được đánh giá là hiện đại hơn so với Dynojet. HM hoạt động bằng cách nhận diện khi nào bạn muốn sang số dựa trên vòng tua máy để tự ngắt lá côn của động cơ. Đối với những xe có độ rung lớn, thì HM sẽ gặp hạn chế, hiểu thiếu chuẩn xác, không theo đúng ý người dùng. Đây là nhược điểm lớn nhất của hệ thống này.
Bazzaz Quickshifter - là hệ thống hỗ trợ sang số nhanh được đánh giá tốt nhất, Bazzaz có thể hoạt động độc lập mà không cần tinh chỉnh qua máy tính.Bazzaz Quickshifter đòi hỏi bạn sẽ cần phải thay thế nhiều loại mắt đọc khác nhau cho đến khi tìm được cái phù hợp với phong cách chạy của bạn. Vì thế, để hệ thống sang số nhanh của Bazzaz hoạt động chuẩn xác nhất thì bạn sẽ phải tốn kha khá chi phí đầu tư. Bazzaz có thể gắn độc lập trên cần số và gắn dây vào những loại xe mà ECU có hỗ trợ việc sang số nhanh, khi đó thì chức năng của Bazzaz sẽ là một sensor nhận biết sang số có độ nhạy phù hợp với người dùng.
